'Groei door verandering'
Jaarverslag 2021/2022
Inhoudsopgave
Voorwoord
Op tijd durven te veranderen
“Het is niet de sterkste soort die overleeft, noch de meest intelligente. Het is degene die zich het beste kan aanpassen.” Charles Darwin, de bedenker van de evolutietheorie, zei het ooit al. Je kunt nog zo sterk of slim zijn, als je niet meebeweegt met veranderingen in de markt of maatschappij dan ga je het uiteindelijk niet redden. Deze theorie geldt ook voor een mooie coöperatie als Agrico. Als we niet de steeds hogere kwaliteit pootaardappelen kunnen leveren, verdienen we over een paar jaar geen geld meer. En als we niet in staat zijn de momenteel sterk oplopende kostprijs van de pootaardappelteelt en pootaardappelverkoop goed te managen, zijn we vroeg of laat weg.
Hetzelfde geldt voor de tafelaardappelen. Blijven we vasthouden aan de strategie om in areaal te blijven groeien in een krimpmarkt? Of stellen we de koers bij en verleggen we de focus naar meer aardappelen telen voor het hoogste marktsegment? Voor dat laatste hebben we gekozen. Het onderzoek dat Agrico en onze dochter Leo de Kock met Nedato doen naar de mogelijkheden voor samenwerking op het gebied van verse onbewerkte tafelaardappelen vloeit daar min of meer uit voort en past ook bij op tijd durven te veranderen. Samenwerking biedt kansen om sneller te innoveren en de kwaliteit van onze producten verder omhoog te krijgen. Daarom willen we zowel de inkoop, de verkoop als het afpakken van tafelaardappelen concentreren binnen één bedrijf.
Zo kijken we voortdurend of we met onze in 2018 vastgestelde strategie Agrico 2030 nog op de goede weg zitten. Snel schakelen is een vereiste geworden in deze bijzondere tijden, waarin een pandemie en een oorlog het oude ‘normaal’ volledig op de kop hebben gezet. Zeker als je als landbouwsector ook te maken hebt met een overheid, die wil dat je in korte tijd de teelt extreem gaat veranderen. Het bouwplan extensiever, 50% minder gewasbeschermingsmiddelen, 25% van het areaal biologisch en dat graag allemaal even leveren voor 2030. Ga er maar aan staan. Tegen die overheid zou ik willen zeggen: breng wat tijd, realisme en vóóral gezond boerenverstand in de doelstellingen.
Ondanks Covid-19 en de gevolgen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, lukte het ons toch om ten opzichte van boekjaar 2020-2021 een flinke verbetering van het resultaat te realiseren. Dit geldt zowel voor de poot- als de tafelaardappelen. Al met al vind ik dat we met onze uitbetalingsprijzen over de hele linie een goede prestatie hebben neergezet.
Over de vooruitzichten voor boekjaar 2022-2023 zijn we redelijk positief. De vraag naar voedsel is enorm en zal alleen maar stijgen de komende jaren. Er dreigt een tekort aan graan in de wereld en er is veel vraag naar pootaardappelen. Daartegenover staat dat de kostprijs voor de teelt maar ook de afzet van aardappelen het komende jaar fors stijgt. De opdracht is helder: de opbrengstprijzen moeten omhoog. Daar gaan we ons weer maximaal voor inzetten.
Kengetallen
Onze resultaten in een notedop
Financieel | 2021/22 | 2020/21 | 2019/20 | 2018/19 | 2017/18 |
|---|---|---|---|---|---|
Geconsolideerde omzet product | 343.136 | 292.731 | 335.747 | 319.819 | 276.237 |
Bruto marge | 38.912 | 36.168 | 36.569 | 36.328 | 31.775 |
Exploitatiesaldo | 2.274 | 3.391 | 2.545 | 1.560 | 835 |
Vaste activa | 36.792 | 34.221 | 29.517 | 23.442 | 23.755 |
Vlottende activa | 45.981 | 45.208 | 45.716 | 43.716 | 43.913 |
Balanstotaal | 82.773 | 79.429 | 75.233 | 67.158 | 67.668 |
Reserves | 34.895 | 33.004 | 29.734 | 27.668 | 26.217 |
Certificatenkapitaal | 0 | 0 | 0 | 0 | 713 |
Aandeel derden | 966 | 846 | 756 | 1.813 | 1.532 |
Totaal Groepsvermogen | 35.861 | 33.850 | 30.490 | 29.481 | 28.462 |
Achtergestelde leningen van leden | 6.659 | 5.902 | 3.745 | 3.320 | 2.963 |
Solvabiliteit | 51,4% | 50,0% | 45,5% | 48,8% | 46,4% |
Kasstroom uit operationele activiteiten | 6.174 | 804 | -1.313 | 2.822 | 8.037 |
Saldo liquide middelen | 7.210 | 7.128 | 10.199 | 18.721 | 19.164 |
Schuld aan leden wegens producten | 17.128 | 15.723 | 16.126 | 13.947 | 14.309 |
Levering | |||||
Areaal pootaardappelen | 14.965 | 14.848 | 14.633 | 14.016 | 13.625 |
Geleverde hoeveelheid | 501.700 | 510.700 | 549.700 | 421.900 | 465.000 |
Areaal consumptieaardappelen | 2.403 | 2.295 | 1.985 | 1.791 | 1.815 |
Geleverde hoeveelheid | 105.200 | 112.300 | 94.200 | 79.200 | 79.800 |
Aantallen | |||||
Aantal leden | 1.804 | 1.452 | 1.564 | 1.369 | 1.337 |
Aantal bedrijven | 734 | 801 | 804 | 777 | 752 |
Aantal medewerkers (in fte's) | 279 | 273 | 268 | 243 | 235 |
Solvabiliteit
2017/18 | 2018/19 | 2019/20 | 2020/21 | 2021/22 | |
|---|---|---|---|---|---|
Vreemd vermogen | 36.243 | 34.357 | 40.998 | 39.677 | 40.253 |
Eigen vermogen | 28.462 | 29.481 | 30.490 | 33.850 | 35.861 |
Achtergestelde leningen | 2.963 | 3.320 | 3.745 | 5.902 | 6.659 |
Solvabiliteit | 46,4% | 48,8% | 45,5% | 50,0% | 51,4% |
Balanstotaal | 67.668 | 67.158 | 75.233 | 79.429 | 82.773 |
No Data Found
Missie en visie
Missie: Passie voor aardappelen!
Vanuit onze coöperatieve structuur leveren wij wereldwijd kwalitatief hoogwaardige poot- en consumptieaardappelen, met de expertise die daarvoor nodig is. Wij ontwikkelen rassen die geschikt zijn voor elke plek op aarde waar professionele, succesvolle en duurzame aardappelteelt mogelijk is. Hiermee dragen wij bij aan voedselzekerheid voor een groeiende wereldbevolking. Wij creëren, met respect voor mens en milieu, waarde voor onze klanten en de leden van de coöperatie.
Visie: Groei is onze ambitie!
Door groei in professionaliteit van de organisatie zorgen we voor een kwalitatief betere aardappelteelt. Dit met maximale aandacht voor innovatie, mens en milieu. Onze groei komt voort uit de toenemende, wereldwijde behoefte aan pootaardappelen. Wij ontwikkelen de beste rassen voor bestaande en nieuwe markten. Voor consumptieaardappelen, zowel gangbaar als biologisch geteeld, bereiken we de groei als ketenbooster in de Nederlandse markt. In een inspirerende omgeving werken wij aan optimale groei voor al onze stakeholders.
Raad van Commissarissen
"Komende jaar verandert er meer dan ooit"
Agrico staat aan de vooravond van zijn 50-jarig bestaan, dat in 2023 een jaar lang wordt gevierd. Adrie Vermeulen, die als voorzitter van de raad van commissarissen z’n laatste jaar ingaat, kijkt uit naar de komst van de nieuwe generatie jonge aardappeltelers.
Hoe kijkt de raad van commissarissen terug op boekjaar 2021-2022?
“Wat ik mooi vind is dat wij als raad van commissarissen veel bezig zijn geweest met de lange termijn, door middel van het gefaseerd herijken van Strategie Agrico 2030. Met als centrale vraag: hoe houden wij de coöperatie toekomstbestendig? Het is mooi dat we daar op een constructieve manier invulling aan hebben gegeven.”
Wat is de conclusie van de herijking?
“Een belangrijke conclusie was dat we het vergezicht dat we in 2018 hadden op tafelaardappelen niet waar kunnen maken. Wij dachten met onze toonaangevende rassen en modern inpakbedrijf een regierol te kunnen vervullen, maar dat is niet uit de verf gekomen. Daarop hebben we besloten om 40% te krimpen in areaal, daar vijf jaar de tijd voor te nemen en ondertussen te focussen op het hoogste marktsegment door meer in te zetten op kwaliteit. Dat is coöperatief best een heel lastige boodschap.”
Hoe reageren de tafelaardappeltelers?
“Kritisch. Ze vinden het niet leuk. Maar ze begrijpen het wel.”
Er komt veel af op de boeren en voorlopig lijkt het eind nog niet in zicht.
“Die mening deel ik. Sterker nog, ik denk dat er de komende tien jaar in de landbouwsector meer verandert dan in de afgelopen vijftig jaar. De klimaatagenda, Kader Richtlijn Water, gewasbescherming, Farm tot Fork, stikstof, een maatschappij die anders tegen je aan kijkt, strijd om ruimte. Het is immens wat er op onze leden af komt.”
Hoe gaan jullie daar binnen Agrico mee om?
“We proberen leden in onze organen te krijgen die het oog goed hebben gericht op de toekomst.”
Komend jaar bestaat Agrico 50 jaar. Komen daar nog 50 bij?
“Daar ben ik van overtuigd. We zullen in 2023 zeker even achteromkijken, maar willen vooral vooruitkijken. Het stemt me blij dat er voor het Jongerencollege van Agrico negen jonge leden solliciteerden voor vier plekjes. Dat stelt me gerust dat er gewoon weer een nieuwe generatie aankomt, die de coöperatie verder vooruitbrengt.”
Verslag van de directie
Bouwen aan de toekomst in een uitdagend seizoen
In boekjaar 2021-2022 had Covid-19 opnieuw grote invloed op de afzet van de pootaardappelen. Daar kwam de oorlog tussen Rusland en Oekraïne nog overheen.
“De marktsituatie en de moeilijkheden om de aardappelen op tijd te verladen, maakten het tot een uitdagend seizoen. We zijn dan ook zeer tevreden dat we deze uitbetalingsprijzen met elkaar tóch hebben kunnen realiseren”, zegt algemeen directeur Jan van Hoogen. De gemiddelde prijs voor pootaardappelen lag ruim 20% hoger dan het vorige boekjaar, de prijs van consumptieaardappelen zo’n 47%. Ook voor biologische pootgoed- en consumptieaardappeltelers lagen de kiloprijzen flink hoger.
Start bouw miniknollenopslag
Op 17 november 2021 werd de eerste paal geslagen van de miniknollenopslag op industrieterrein de Munt in Emmeloord, dicht bij het hoofdkantoor en het Agrico Quality Center. Hiermee zet Agrico een nieuwe stap in de verdere professionalisering van het bedrijf. “De miniknollen kunnen hier niet in contact komen met andere agrarische producten waardoor het risico op ziektes zeer beperkt is. Dit is een belangrijk pluspunt voor het realiseren van de hoge kwaliteitseisen, die we stellen aan de opbouw van het uitgangsmateriaal”, verduidelijkt Van Hoogen. De opslag, die inmiddels al in gebruik is, heeft een capaciteit voor 10 miljoen miniknollen.
Kijken naar strategie
Veel tijd ruimde de directie dit boekjaar in voor het analyseren van de in 2018 vastgestelde Strategie Agrico 2030. Het leidde tot een grondige wijziging in de tot dusverre gehanteerde strategie in consumptieaardappelen. Agrico hoopt de komende jaren met een meer selecte groep van tafelaardappeltelers te groeien in meer hoogwaardige rassen en kwaliteitsklassen.
Samenwerking tafelaardappelen
Agrico koerst af op een vergaande samenwerking tussen dochteronderneming Leo de Kock in Purmerend en Nedato. Het plan is om zowel de inkoop, de verkoop als het afpakken van tafelaardappelen te concentreren binnen één bedrijf. De biologische tafelaardappelen blijven om strategische redenen buiten de fusie.
Biologisch merk terug
In het afgelopen boekjaar besloot Agrico ook om het merk BioSelect weer nadrukkelijk op de kaart te zetten. De herintroductie van BioSelect moet benadrukken dat de aardappelen van Agrico van kiem tot knol biologisch zijn. Iets wat op de internationale markt lang niet overal het geval is.
Project Lotus
Project Lotus – moderne bedrijfsvoering met moderne ICT-systemen – kreeg dit boekjaar zijn realisatie. Fasegewijs ging Agrico live met het nieuwe ERP-platform Microsoft Dynamics 365 Finance & Operations. Ook werden de fundamenten gelegd van het nieuwe telerportaal op basis van het Mendix platform. Verder werden er twee innovatieve apps ontworpen voor de buitendienst. “Dit tezamen is een enorme sprong op de routekaart van onze ICT-strategie en één van de essentiële pijlers van Strategie Agrico 2030”, stelt Van Hoogen. De officiële ingebruikname van het nieuwe systeem vond plaats op 1 augustus 2022. Van Hoogen is er blij mee: “Kort gezegd komt het er op neer dat ons nieuwe ERP-systeem veel meer gaat sturen: welke partijen zijn geschikt voor welke bestemming en welke leden kunnen die het beste leveren? Zo kunnen we meer uit de markt halen.”
Financieel resultaat
Recordomzet van € 343 miljoen op aantrekkende markt
Agrico haalde over het afgelopen boekjaar een recordomzet van € 343 miljoen. Hierdoor lukte het om ondanks een directe kostenstijging van 35% de uitbetaling aan telers toch met bijna 20% te verhogen.
De economische en politieke turbulentie van het afgelopen boekjaar lieten Agrico niet onberoerd. De laatste zes maanden van 2021 was er de nasleep van Covid-19, die nog voor veel onzekerheid zorgde. “Men was een jaar geleden toch wat voorzichtig in de voorspellingen”, vertelt manager finance & control Mark Kranenburg. Maar de daadwerkelijke effecten van de pandemie vielen uiteindelijk mee. De meeste markten trokken qua volume behoorlijk aan en er werden goede prijzen betaald. Dit alles resulteerde in een stijging van jaaromzet met € 50 miljoen naar een totaal van € 343 miljoen. “Niet eerder in de historie van Agrico werd zo’n hoge omzet behaald”, stelt Kranenburg.
Waar zat die groei met name?
“In Nederland is 6% meer volume aan pootgoed verhandeld ondanks dat de prijzen flink hoger lagen. Daardoor haalden we met pootgoed € 33 miljoen meer omzet. Het aanbod van consumptieaardappelen daalde met 20%, maar ook hier stegen de prijzen flink, waardoor er € 12 miljoen meer omzet binnenkwam. De buitenlandse dochters deden het echter ook goed: de resterende € 5 miljoen meer omzet is toe te schrijven aan hogere omzet bij een aantal van onze dochterbedrijven.”
De directe kosten voor Agrico stegen met maar liefst 35%. Hoe kan dat?
“De kosten voor emballage en transport waren in de Covid-periode natuurlijk al flink gestegen. In februari 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit. Dat heeft nog meer invloed gehad op de (kosten)inflatie, met name voor alles wat transport en energie gerelateerd is. Agrico heeft deze toegenomen kosten echter deels kunnen doorberekenen aan de afnemers, met name op gebied van transport.’
Meer omzet, maar ook hogere directe kosten dus. Wat betekent dit voor de bruto-marge?
“Die komt uit op € 38,6 miljoen, een stijging van 7% ten opzichte van het vorige boekjaar. Dit bedrag is vrijwel volledig uitbetaald aan de leden. Het exploitatiesaldo komt uit op € 2 miljoen, dit bedrag is toegevoegd aan het eigen vermogen.”
Bent u tevreden over de resultaten?
“Tegen de achtergrond van Covid-19 en de oorlog denk ik dat de resultaten van Agrico BV en de dochtermaatschappijen goed zijn te noemen. De marges kwamen hoger dan verwacht uit, de kosten bleven binnen budget, de inkomsten uit licentieteelt laten een gezonde groei zien van bijna 20% en de resultaten bij de buitenlandse dochters waren ook beter dan verwacht. Alles overziend is het financieel een goed jaar geweest voor Agrico. Dat is, gezien de uitdagende omstandigheden rondom leveringen, een compliment aan onze werknemers en aan onze telers.”
Agrico Research
Negen nieuwe rassen op de markt
Agrico Research, de kraamkamer van Agrico, streeft ernaar om gemiddeld twee nieuwe rassen per jaar af te leveren. Dit boekjaar kwamen er liefst negen nieuwe rassen op de markt.
De eerste opvallende nieuwkomer is de SW 10-8218, een middenlaatras met gele schilkleur en ook een gele vleeskleur. Het ras is vastkokend en zal zijn markten vinden via de retail in Noordwest-Europa, verwacht Agrico. “Het bijzondere aan SW 10-8218 is zijn goede resistentie tegen Globodera pallida. Het is het eerste ras voor verse consumptie in het portfolio van Agrico dat over zo’n resistentie beschikt”, verduidelijkt directeur Sjefke Allefs van Agrico Research.
SW 10-8218 is gekweekt door aardappelveredelingsbedrijf Lantmännen Seed in Emmeloord. Begin 2022 kreeg SW 10-8218 kwekersrecht en toelating tot het handelsverkeer. Dat geldt ook voor de Agostino, eveneens gekweekt door Lantmännen Seed. De Agostino is een middenlaat, roodschillig consumptieras. “Dit middenlaatras heeft een goede resistentie tegen Phytophthora in het loof en de knollen en behoort zodoende tot de groep rassen, die onder de noemer Next Generation in de markt worden gezet”, vertelt Allefs. Van Lantmännen Seed tenslotte kreeg ook het ras Stacey kwekersrecht. Het kenmerkt zich door zijn fijne sortering met mooie rode schilkleur.
Van het Deense aangesloten kweekbedrijf AKV Langholt kwam het ras Fyone beschikbaar. Het is een laat rijpend zetmeelras met goede resistentie tegen Phytophthora. De Fyone zal vooral via licentieteelt worden ingezet in Scandinavië en Oost-Europa. Jan Lucas Spijkman is al jaren aangesloten kweker voor Agrico. Van hem kwam dit boekjaar het ras Salvera op de markt, een vrij laat consumptieras voor de pootgoedexport. “De sterke punten van Salvera zijn het mooie uiterlijk van de knollen en de stabiele vorm en sortering bij wisselende groeicondities”, vertelt Allefs. De vleeskleur is crèmewit en primaire markten worden in Oost- en Zuid-Europa gezocht.
Van het eigen kweekbedrijf van Agrico Research in Bant kwamen er vier rassen op de markt. De eerste is Armedi, een hoofdoogstras voor de verwerkende industrie. Het is volgens Allefs een geschikt ras voor producten waarvoor de verwerkende industrie nu vooral Fontane gebruikt. “De meerwaarde van Armedi is dat dit ras goed resistent is tegen zowel Globodera rostochiensis als G. pallida.”
Een ander ras dat kwekersrecht kreeg, is Nirvana, eveneens een ras voor verwerking tot frites. Het behoort met zijn resistentie tegen Phytophthora tot de Next Generation rassen en is geschikt voor zowel de biologische als gangbare teelt.
Napoleon is een ras met geschiktheid voor verwerking tot chips en het zevende ras dat afgelopen boekjaar kwekersrecht kreeg. Allefs: “Napoleon is een vrij laat ras met een hoge netto-opbrengst aan verwerkbare knollen. De oogst is lang te bewaren. Het onderwatergewicht is een fractie hoger dan Hermes en het ras is duidelijk minder vatbaar voor Globodera pallida.”
Tenslotte Aztec Gold een laat afrijpend ras dat als specialiteitenras in de markt wordt gezet. Het ras heeft een opvallende diepgele vleeskleur, een aanmerkelijk kortere gaartijd en een uitstekende consumptiekwaliteit. Ook Aztec Gold behoort dankzij zijn resistentie tegen Phytophthora tot de Next Generation rassen.
Pootaardappelen
Agrico realiseert flink hogere uitbetalingsprijs
Agrico heeft voor de pootgoedoogst 2021 een flink hogere uitbetalingsprijs gerealiseerd dan in 2020. Het bedrijf maakt in vergelijking met vorig jaar € 25 miljoen meer over naar haar leden, terwijl het areaal nagenoeg gelijk is gebleven.
De gemiddelde prijs voor pootaardappelen over alle maten klasse S t/m A voor oogst 2021 kwam uit op gemiddeld € 31,10 per 100 kilogram. In 2020 lag deze prijs op € 25,77. Per hectare kwam de opbrengst voor de pootgoedtelers uit op gemiddeld € 11.800 per hectare, tegenover € 10.220 vorig jaar. “Als bedrijf maken we voor oogst 2021 € 25 miljoen meer over naar onze telers dan vorig jaar, terwijl het areaal nagenoeg gelijk is gebleven. Dit betekent dat we zo’n € 25 miljoen meer uit de markt hebben gehaald. Als je kijkt naar de uitdagingen waarmee we te maken hebben gehad, vind ik dat een goed resultaat”, stelt Wieger van der Werff, commercieel manager bij Agrico.
Containers blijft moeilijk
Ook dit jaar had corona veel invloed op de afzet. Het was vooral lastig voldoende containers te krijgen om de pootaardappelen te kunnen verladen. Ondanks de logistieke problemen lukte het Agrico toch om alle verkochte pootaardappelen op tijd op plaats van bestemming te krijgen. De afzet verliep zodoende volgens planning. Alleen de export naar Bangladesh bleef achter bij de verwachtingen. Het overschot kon echter goed in andere markten worden afgezet.
Arizona motor groei vroege export
De pootgoedafzet voor de aardappelverwerkende industrie verliep voorspoedig. Er was vooral veel vraag naar de rassen Fontane en Markies. Ondertussen probeert Agrico met het pootgoed steeds meer in te zetten op de vroege export en dat werpt z’n vruchten af. Niet eerder was het marktaandeel van Agrico in de totale export van pootgoed zo groot als dit jaar.
Een belangrijke motor achter de groei op de overzeese markt is het aardappelras Arizona. Het ras is goed bestand tegen virussen en bacteriën, kent een bijzonder hoge opbrengst en is in verschillende klimaatzones goed te telen. Daardoor is er onder andere vanuit Noord-Afrika, Azië, maar ook Midden-Amerika steeds meer vraag. Niet alleen naar de Arizona overigens, maar ook naar andere rassen van Agrico is er vraag, benadrukt Van der Werff. Met name in de afzet naar Algerije en Egypte realiseerde Agrico een flinke groei. Dit was ook mogelijk doordat de Algerijnse overheid het toegestane importquotum fors verhoogde.
Vooruitzichten 2022-2023
Agrico is positief gestemd over de afzet van oogst 2022. “In de huidige marktsituatie is er een tekort aan graan in de wereld. Daardoor is er vanuit verschillende continenten vraag naar pootaardappelen’, schetst Van der Werff. “De kostprijs voor de teelt van pootaardappelen zal het komende jaar fors stijgen. Hetzelfde geldt voor de kosten van met name zeevracht naar onze afnemers wereldwijd. Overal is sprake van enorme inflatie waarvan je moet afwachten welke invloed dat heeft op de afzet.”
Biologisch pootgoed
De biologische aardappeltelers hadden in oogstjaar 2021 erg veel last van vroege Phytophthora-aantastingen. Daardoor waren de fysieke opbrengsten erg laag met als gevolg dat de prijzen fors omhooggingen. Het poolresultaat voor 238 afgerekende hectares biologisch geteelde pootaardappelen oogst 2021 kwam uit op gemiddeld € 62,82 per 100 kg voor alle maten, klasse S t/m A.
In 2020 kwam de gemiddelde prijs uit op € 45,10. Het financiële resultaat per hectare kwam voor oogst 2021 uit op gemiddeld € 14.246. Vorig jaar was dat € 14.190. De afzet staat als gevolg van de steeds krapper wordende consumentenbeurs onder druk.
Tafelaardappelen
Krimp in areaal, groei in kwaliteit
De prijzen voor tafelaardappelen oogst 2021 lagen een stuk hoger dan die van 2020, maar de markt krimpt. Reden voor Agrico om de strategie te veranderen. Areaalgroei wordt verruild voor verbetering van kwaliteit.
Voor de tafelaardappelen van oogst 2021 betaalde de pool van Agrico € 23,06 per 100 kilogram, consumptiemaat ongesorteerd, levering week 9. Dit is inclusief de PlanetProofvergoeding. In 2020 kregen de telers voor dezelfde aardappelen € 15,71 per 100 kilogram. Het gemiddelde hectaresaldo over 2021 komt inclusief PlanetProof-vergoeding uit op € 9.659.
Grote kwaliteitsverschillen
Dit jaar was er sprake van grote kwaliteitsverschillen tussen partijen. Het koude en natte voorjaar zorgde voor meer problemen door de mindere schilkwaliteit. Operationeel manager Mark Zuidhof: “Met name zwarte spikkel wordt een steeds groter probleem. Daarom zijn we nu bezig om het areaal uit te breiden met rassen die minder gevoelig zijn.”
Nieuwe strategie
De markt voor tafelaardappelen blijft een krimpmarkt. De daling in consumptie van verse, onbewerkte aardappelen is al jaren aan de gang. Deze bedroeg voor de coronaperiode gemiddeld zo’n 5% per jaar en die trend lijkt opnieuw door te zetten. Voor Agrico is bovenstaande ontwikkeling mede reden om de strategie te herzien. Die was tot nu toe gericht op groei van het marktaandeel en serviceprovider worden voor alle grote afpakbedrijven in Nederland. Agrico besloot afgelopen boekjaar jaar de strategie te wijzigen en gaat zich nu focussen op het hogere marktsegmenten.
Een gevolg van de nieuwe strategie is dat het areaal aan tafelaardappelen moet dalen. In oogstjaar 2022 is dat deels al op een natuurlijke wijze gebeurd: Agrico verloor 20% van het areaal – een krimp van ruim 1600 hectare naar ruim 1300 hectare, vooral omdat meer telers ervoor kozen om fritesaardappelen te gaan telen. Met verdere gerichte groei hoopt Agrico op betere kwaliteit richting de hogere marktsegmenten, waar meer marge kan worden behaald. “Dit betekent ook dat de kwaliteit van de aardappelen nog belangrijker wordt. Zo werken we aan een transitie naar sterkere rassen”, vertelt Zuidhof. Ook introduceert Agrico een nieuw kwaliteitssysteem, dat ervoor moet zorgen kwaliteit beter beloond wordt. Dit systeem, waarbij de premie kan oplopen tot 10% van de eindprijs, is geïntroduceerd voor oogst 2022.
Prijs biologische aardappelen
Voor biologisch geteelde tafelaardappelen kwam de poolprijs voor oogst 2021 uit op gemiddeld € 50,79 per 100 kg voor de maat 0/+, levering week 3. In 2020 was de prijs € 28,53. Oogstjaar 2022 was er nauwelijks aantasting door Phytophthora. De fysieke opbrengsten liggen daardoor fors hoger.
Vooruitzichten tafelaardappelen
Telers van tafelaardappelen hebben te maken met steeds verder oplopende kwaliteitsrisico’s in de teelt, in combinatie met steeds strenger en specifiekere wordende certificeringseisen van de retail. “Door stijgende contractprijzen voor de industrieteelt wordt deze teelt meer en meer een alternatief voor de teelt van tafelaardappelen, zoals we afgelopen seizoen al hebben gezien”, aldus Zuidhof. Door de forse krimp in areaal van tafelaardappelen is de markt van vraag en aanbod veel beter in balans gekomen. Hij denkt dat dit kansen biedt voor een betere prijsvorming.
Dochteronderneming Leo de Kock
Leo de Kock is volop aan het verduurzamen
Agrico is aan het bewegen in de tafelaardappelteelt. Het bedrijf wil zich gaan richten op het hogere marktsegment en onderzoekt een vergaande samenwerking tussen dochteronderneming Leo de Kock en concullega Nedato.
Leo de Kock is gevestigd in Purmerend en een 100%-dochterbedrijf van Agrico. Het bedrijf koopt tafelaardappelen in, hoofdzakelijk bij Agrico. Leo de Kock levert jaarlijks zo’n 32 miljoen verpakkingen af aan Albert Heijn, een aantal biologische supermarkten en enkele groothandelaren. Albert Heijn is verreweg de grootste klant.
De samenwerking met de grootgrutter heeft zich ontwikkeld tot een volledig partnership. Agrico, Leo de Kock en Nedato willen met de eventuele samenwerking hun positie in tafelaardappelen verbeteren. De markt krimpt jaarlijks met enkele procenten, terwijl de consumentenbehoefte verschuift van traditionele aardappelgerechten naar veelzijdigere toepassingen.
Jaarrond Nederlandse aardappel
Leo de Kock werkt samen met moederbedrijf Agrico en telers intensief samen aan de verdere verduurzaming in de aardappelketen. Het streven om jaarrond Next Generation rassen aardappelen uit Nederland aan te bieden, is daar een voorbeeld van. Net als het beplanten van akkerranden met bloemgewassen en het plaatsen van nestkasten in het duurzaamheidsprogramma Beter voor Boer & Natuur van Albert Heijn. Een belangrijk item is ook de afbouw van aardappelimport uit andere landen. Albert Heijn wil zijn klanten jaarrond aardappelen uit Nederland aan kunnen bieden. Zo wil de supermarktketen de footprint verlagen en lokale productie stimuleren. “Een paar jaar geleden kwam zo’n 60% van de aardappelen uit Nederland, nu is dat ruim 90% en het doel is om naar 100% te gaan”, vertelt managing director Jan Bijleveld. Samen met sales director Mariska Werring verzorgt hij de dagelijkse leiding van Leo de Kock.
Agrico en Leo de Kock zijn als gevolg van de wens van Albert Heijn volop bezig om samen met tafelaardappeltelers het seizoen te verlengen. Dat gebeurt door middel van de teelt van vroege rassen onder folie, maar ook met late rassen en rassen, die langer bewaard kunnen worden. Ook op andere fronten investeren Leo de Kock en Agrico in meer producten van Nederlandse bodem. Zo wordt er op proefvelden volop geëxperimenteerd met krielaardappelen. “Ook hier is het doel om een serieuze teelt in Nederland op te zetten en daarmee de import uit krielaardappellanden als Israël, Engeland en Frankrijk te verminderen”, vertelt Werring. Ook zijn er pilots met zoete aardappelteelt.
ISO14001-certificaat
Leo de Kock breidde het afgelopen boekjaar haar certificeringen uit door het behalen van ISO14001. Dit milieumanagementsysteem heeft betrekking op duurzaamheid en milieu en ondersteunt het bedrijf om op een zo duurzaam mogelijke wijze te werken. “We zijn super trots dat we nu voldoen aan de ISO14001 certificering. Je ziet een toename in de bewustwording binnen onze organisatie op MVO-gebied, waardoor we samen echt stappen in de goede richting kunnen zetten en dat geeft extra energie om door te gaan”, aldus Werring.
Buitenlandse dochterondernemingen
Uitdagend seizoen voor buitenlandse dochterondernemingen
“Het afgelopen jaar was uitdagend voor onze buitenlandse dochterondernemingen. Interne en externe factoren beïnvloedden de activiteiten van de buitenlandse dochterondernemingen behoorlijk”, zegt manager buitenlandse dochterondernemingen Gilles Fontaine.
Voor het jaarverslag blikt Fontaine terug op het afgelopen boekjaar. Hoewel de situatie in elk land anders was, vielen hem een paar dingen op. “We hadden in verschillende landen te maken met overproductie en kwaliteitsproblemen en ook het natte en droge seizoen in sommige landen had een negatief effect.”
Ook de gevolgen van de oorlog in Oekraïne waren in veel landen voelbaar. Daarnaast hadden politieke, economische en financiële ontwikkelingen een merkbare invloed op de markt. “De vraag naar consumptieaardappelen daalde, wat voor onzekerheid zorgde. Al deze factoren leidden tot een domino-effect binnen de landen, waardoor het een uitdagend seizoen werd voor onze dochterondernemingen”, zo vertelt hij.
Meer samenwerking dochters
“De synergie tussen Agrico en de dochterondernemingen zorgde ervoor dat in de efficiency slagen konden worden gemaakt, waardoor het seizoen uiteindelijk toch nog beter eindigde dan verwacht”, concludeert Fontaine. Als tweede pluspunt noemt hij de intensievere samenwerking tussen de dochterondernemingen en Agrico op gebied van ondersteunende diensten, zoals HR, ICT, MVO en marketing en communicatie. Mede hierdoor zijn dit jaar nieuwe websites voor Polen live gegaan en binnenkort ook voor Canada en Zweden. Die samenwerking wordt het komende jaar verder geïntensiveerd.
Positief was ook dat er na drie jaar eindelijk weer een dochterdag kon worden gehouden bij Desmazières in Frankrijk. Fontaine: “Na drie jaar zonder dochterbijeenkomst in welk land dan ook, was het vanwege nieuwe functies binnen Agrico en dochterondernemingen de perfecte timing om het proces en de groep nieuw leven in te blazen. We combineerden het met een speciale strategiedag met het Agrico-managementteam, manager dochterondernemingen, human resource en marketing- en communicatieafdeling.”
2022-2023 wederom uitdagend
Fontaine is sinds 1 augustus 2022 manager van de buitenlandse dochterondernemingen. Dit is een nieuwe functie binnen de Agrico-groep. Tot nu toe was hij directeur van Desmazières, het Franse dochterbedrijf van Agrico. Deze taak is overgenomen door Édouard Fourrier. “Nu kan ik mij volledig richten op mijn nieuwe functie”, vertelt Fontaine. Hij verwacht dat het komende jaar wederom uitdagend wordt voor de dochterondernemingen en wijst op de vele onzekerheden, zoals hoge energieprijzen, stijgende vracht- en productiekosten en hoge verwachtingen van de poolprijs.
CSR
"Liever voorop lopen dan er achteraan hobbelen"
René Vernooij coördineert het CSR-vraagstuk bij Agrico. Hij vindt dat Agrico goed op weg is met zijn CSR-beleid.
Vernooij stelt dat Agrico met de aardappel alles in huis heeft om het verschil te kunnen maken op thema’s als armoede, voedselzekerheid, duurzame productie en klimaatverandering. “De aardappel is van nature een zeer duurzaam gewas door het lage waterverbruik en de hoge opbrengst in relatie tot de gebruikte oppervlakte grond. Daarmee hebben we een grote troef in de strijd tegen honger en armoede, maar ook tegen klimaatverandering.”
Vertel eens wat meer over hoe jullie binnen Agrico bezig zijn met CSR.
“Een robuust CSR-beleid neerzetten is een kernpunt in Agrico 2030. En in 2019 heeft Agrico CSR hoog op de strategische agenda geplaatst. Daarvoor is een fulltime functie gecreëerd en ik mag deze functie bekleden. Het CSR-beleid van Agrico moet reflecteren wie we zijn, hoe we willen samenleven en samenwerken met respect voor mens, milieu en maatschappij. We hebben vijf thema’s vastgesteld, daar proberen we elk jaar vooruitgang op te boeken.”
Noem eens een voorbeeld van een project.
“De aardappelwaardeketen, die we hebben opgezet in Kenia. Een publiek-privaat collectief van de Keniaanse overheid en een aantal Nederlandse bedrijven met Agrico als spilpartij. Dit collectief nam in Kenia het initiatief voor het opzetten van een duurzame aardappelketen, die bijdraagt aan de voedselzekerheid. Het resultaat is een opbrengstverhoging van 6 naar 36 ton per hectare. En een inkomen voor de boeren dat ineens van zo’n € 1.000 per hectare in de min naar ruim € 4.000 per hectare in de plus gaat. Duizenden kleine boeren in Kenia varen er wel bij.”
Nog meer?
“Alle Agrico-vestigingen zijn inmiddels overgestapt op groene energie. Op onze akkerbouwbedrijven is verduurzaming in volle gang. Telers denken na over óf investeren al volop in windenergie, zonnepanelen, energiezuinige trekkers, biodiversiteit en elektrische regenhaspels op zonne-energie. Op steeds meer bedrijven wordt met innovatie de verbinding gelegd tussen het goed doen voor het milieu én geld verdienen.”
Eigenlijk zeg je daarmee dat vooruitgang boeken op gebied van CSR een doorlopend proces is.
“Dat is het, kijk maar naar de historie. Wat een jaar of tien geleden vernieuwend was, is nu gewoon. Zonnepanelen, elektrische auto’s, groene energie, dat was toen allemaal heel nieuw en is nu de standaard. Tien jaar geleden hoefde je bij een teler niet over een duurzaamheidscertificaat te beginnen. Nu doet een groot deel van onze consumptietelers mee aan een of meerdere programma’s.”
Welke dingen denk je dat over tien jaar ook standaard zijn?
“Ik denk dat we over tien jaar alleen nog aardappelen telen die in hoge mate resistent zijn tegen Phytophthora of andere bedreigingen.”
Waar heb je het afgelopen boekjaar veel aan gewerkt?
“Het CSR-beleid willen we koppelen aan harde getallen, dus doelen en actiepunten concreet en meetbaar maken.”
Wat vind jij het belang van CSR?
“CSR serieus nemen betekent proactief omgaan met vraagstukken. Ik loop liever voorop om mee te sturen dan overal achteraan te hobbelen.”
CSR als belangrijke pijler van de bedrijfsvoering
Historie mvo-mijlpalen
Sinds het prille begin in 1973, nog voordat CSR en mvo belangrijke thema’s werden, is er al een grote verwevenheid met onze operaties. In 2008 hebben we de volgende stap gezet door Corporate Social Responsibility nog nadrukkelijker onderdeel van onze bedrijfsvoering te maken. Sindsdien is CSR nog meer geïntegreerd in het dagelijks werken bij Agrico en haar dochterondernemingen. Zo verscheen in 2013 ons eerste jaarverslag ISO-26000. Welke mijlpalen wij nog meer bereikt hebben, is terug te zien in onderstaande tijdslijn.
Van missie naar uitvoering
Agrico is een krachtige coöperatie die de aardappelbranche innoveert, aardappelwaardeketens creëert, versterkt en verduurzaamt. We leveren wereldwijd sterke aardappelrassen die aansluiten bij de behoefte van lokale markten en lokale omstandigheden. We ontwikkelen, produceren en vermarkten hoogwaardige pooten consumptieaardappelen zowel gangbaar als biologisch geteeld. Zo kunnen wij gezamenlijk een grotere positieve impact creëren. Voor huidige en toekomstige generaties.
Materialiteitsmatrix
Aan de hand van deze thema’s heeft Agrico een materialiteitsmatrix opgesteld. die de focus op duurzaamheid en het CSR-beleid van Agrico weerspiegeld. De matrix biedt een overzicht van thema’s die belangrijk zijn voor Agrico en haar stakeholders. Om deze matrix te vullen hebben we een analyse uitgevoerd. De output hiervan kan richtinggevend worden ingezet voor CSR-beleid van Agrico.
De matrix geeft inzicht op de belangrijke onderwerpen zoals productie, markt, milieu, medewerkers en innovatie.
Wat is de impact van Agrico?
Met onze activiteiten houdt Agrico rekening met de veranderende maatschappij. Door tegelijkertijd vast te houden aan Strategie Agrico 2030 blijven we doorgaan met onze ambitie voor goede groei. Dit doen we met respect voor mens, dier en milieu én met het oog op duurzame groei. Met onze aardappelen hebben we impact, zowel negatief als positief. Voor de materiele thema’s hebben we daarom indicatoren gedefinieerd die we op groepsniveau meten en volgen. Hieronder is een selectie daarvan weergeven per thema. Door middel van KPI’s ook wel Key Performance Indicators genoemd, meten we de impact van onze handelingen.